Η ψυχολογία των χούλιγκανς: Μίσος, θυμός και βία

Ο αθλητισμός είναι ένας κόσμος όπου η ανταγωνιστικότητα, το πάθος και η αγάπη για το παιχνίδι ενώνουν ανθρώπους από διάφορες κοινωνικές ομάδες. Ωστόσο, πίσω από αυτό κρύβεται μια σκοτεινή πλευρά, που εκδηλώνεται μέσω της οπαδικής βίας και η ανεξέλεγκτη συμπεριφορά τους φτάνει σε σημείο να θρηνούμε θύματα.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι κοινωνικοί ψυχολόγοι και οι κοινωνιολόγοι ενδιαφέρονται για το φαινόμενο των χουλιγκανς, το οποίο έφτασε στην κορύφωσή του τη δεκαετία του 1980 στην Ευρώπη, αλλά σήμερα παραμένει στο επίκεντρο λόγω των συχνών συγκρούσεων.

Αυτές οι βίαιες συγκρούσεις μεταξύ ομάδων χούλιγκαν έχουν προκαλέσει αμέτρητους θανάτους και τραγωδίες σε όλη την ιστορία του ποδοσφαίρου. Ένα από τα χειρότερα τέτοια περιστατικά συνέβη το 1985, στο στάδιο Heysel (Βρυξέλλες), όπου 39 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του τελικού του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου μεταξύ της Λίβερπουλ και της Γιουβέντους.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι χούλιγκανς βλέπουν "κακές" συμπεριφορές σε κάθε πράξη των αντιπάλων οπαδών, ακόμα και όταν δεν υπάρχουν πραγματικά. Οι οπαδοί πιστεύουν ότι ο εαυτός τους είναι το θύμα του άδικου διαιτητή ή της αστυνομίας, προκαλώντας έτσι ένταση και αυξημένα επίπεδα θυμού και μίσους.

Ο ρόλος της "εθνικής περηφάνιας"

Τι έκπληξη κρύβει η Fonbet Christmas Land σήμερα; Μπαίνεις και ανακαλύπτεις το δώρο της ημέρας! Θα το χάσεις;

Το εθνικό αρχέτυπο παίζει σημαντικό ρόλο στη ψυχολογία των χούλιγκανς. Πολλοί από αυτούς έχουν μια έντονη έθνική περηφάνια, και η ομάδα τους αποτελεί έναν τρόπο για να εξωτερικεύσουν αυτήν την πεποίθηση. Ο αγώνας γίνεται πολύ περισσότερο από απλό ποδοσφαιρικό παιχνίδι για αυτούς, αλλά μία μάχη για την τιμή και την ταυτότητά τους. Οι αντίπαλοι οπαδοί αντιμετωπίζονται ως εχθροί, συμβολίζοντας μια εξωτερική απειλή για τον εθνικό περήφανο εαυτό τους.

Για πολλούς χούλιγκανς, η βία είναι ένα μέσο για να αναζητήσουν την ένταση και το συναίσθημα. Η αδρεναλίνη της σύγκρουσης και του κινδύνου τους προσφέρει ένα αίσθημα που τους βοηθά να ξεφύγουν από τον γκρίζο καθημερινό κόσμο. Στη στιγμή της βίας, αισθάνονται ζωντανοί και οι τραυματισμοί περνούν σε δεύτερη μοίρα, έχοντας την αίσθηση της δύναμης και της επιβολής της βίας στους άλλους.

Έλλειψη δυνατοτήτων έκφρασης στη καθημερινότητά τους

Η βία αποσκοπεί στη διατήρηση της εσωτερικής συνοχής της ίδιας της ομάδας . Οι χούλιγκανς λειτουργούν ως κλειστά κοινωνικά συστήματα και πρέπει να μεταφέρουν την επιθετικότητά τους σε άλλες κοινωνικές ομάδες. Μπορεί να αντιμετωπίζουν και διάφορες προσωπικές δυσκολίες, όπως η έλλειψη κοινωνικών δεσμών, απογοήτευση ή ανέχεια, μπορεί να τους οδηγήσει σε αισθήματα μοναξιάς και απόρριψης. Οι ομάδες τους προσφέρουν μια αίσθηση του ανήκειν. Γίνονται μέρος κάτι μεγαλύτερου από τον εαυτό τους και αναγεννιούνται μέσα από τη βία, βρίσκοντας έναν τρόπο να εκφράσουν τα παροξυσμικά συναισθήματά τους.

Οι ομάδες αυτές παρέχουν στα μέλη τους τη δυνατότητα να βρούν στην ομάδα μια ταυτότητα ήδη προετοιμασμένη με ένα σύνολο κανόνων, αξιών, συναισθημάτων, πεποιθήσεων, λόγων και μοντέλων δράσης. Μέσα από τη διαδικασία της "καλλιέργειας" και της εσωτερίκευσης του ρόλου, το μέλος της ομάδας οικειοποιείται εικόνες και κανόνες συμπεριφοράς με τους οποίους μπορεί να επιβεβαιωθεί από τους άλλους και να εγκριθεί από την ομάδα.

Οι χούλιγκανς παράγουν συμπεριφορές γύρω από τη δική τους ταυτότητα ή το πάθος τους για την ομάδα, προκύπτουν συγκρούσεις με ταραξίες από την αντίπαλη ομάδα, αναζητούν αυτοεπιβεβαίωση (αυτοεπιβεβαίωση της ομάδας) και χτίζουν μια εικόνα του εαυτού τους που είναι αναγνωρίσιμη στους "άλλους". Η φήμη τους έχει αμαυρωθεί. Οι οπαδοί βλέπουν κακές προθέσεις σε όλες τις ενέργειες των αντιπάλων τους (ή των αντίπαλων οπαδών), ακόμη και όταν δεν υπάρχουν. Αντιδρούν με μίσος και θυμό, επειδή βλέπουν τους εαυτούς τους ως αθώα θύματα άδικης εξουσίας ή τρομακτικής αστυνόμευσης.

"Συνήθως τέτοια άτομα προέρχονται από προβληματικές οικογένειες. Ο πατέρας είναι απών ή χρήστης ουσιών ή παραβατικός και σε ευθεία σύγκρουση με τη μητέρα. Η μάνα παρουσιάζεται με ψυχολογικά θέματα ευρέος φάσματος, ανεξαρτήτως κοινωνικού στάτους. Αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες επικοινωνίας με τον πατέρα σε περίπτωση που το παιδί είναι χούλιγκαν. Το παιδί νιώθει πως δεν το καταλαβαίνει κανείς. Έχει ανάγκη να ενταχθεί σε μια ομάδα ακόμα και αν αυτή το φέρνει μπροστά σε ριψοκίνδυνες καταστάσεις. Τρέφεται από την αδρεναλίνη, μία ορμόνη που πιάνει το peak της κατά την περίοδο της εφηβείας", εξηγεί ο Νεκτάριος Γουναρίδης, εργοθεραπευτής, Msc στην Κλινική Νευροεπιστήμη.

Σε γενικό πλαίσο οι χούλιγκανς έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν μια γενικότερη παραβατική δραστηριότητα, να κάνουν χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών και να αμελούν ή να εγκαταλείψουν την εκπαίδευσή τους. Συχνά έχουν σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες και πολλές φορές, σύνδρομο ΔΕΠΥ. Ακόμη, ο χουλιγκανισμός παρουσιάζει αρκετά κοινά σημεία με τις εγκληματικές συμμορίες, αφού και στις δύο περιπτώσεις έχουμε παρόμοια συναισθήματα της αίσθησης του "ανήκειν" και της αφοσίωσης, που τελικά γίνεται μέρος της ταυτότητας του ατόμου.