Τα δραστήρια παιδιά είναι πιο ανθεκτικά

Η σχολική χρονιά ξεκινά σε λίγες ημέρες και σύμφωνα με τα ευρήματα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας, τα παιδιά αντιμετωπίζουν καλύτερα το άγχος αν ασκούνται σε καθημερινή βάση.

"Γυμναστείτε!" Είναι μια πρόταση που ακούνε συχνά οι ενήλικες όταν παραπονιούνται για το άγχος στη ζωή τους. Η άσκηση βοηθά στην ανακούφιση από το στρες. Ισχύει όμως αυτό και για τα παιδιά; Μήπως η άσκηση τα βοηθάει να διαχειριστούν τις πιέσεις που δέχονται για να επιτύχουν στο σχολείο; Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Dr. Manuel Hanke και τον Dr. Sebastian Ludyga από το Τμήμα Αθλητισμού, Άσκησης και Υγείας εξέτασε πρόσφατα την επίδραση της σωματικής δραστηριότητας στα επίπεδα άγχους των παιδιών. Τα ευρήματά τους δημοσιεύονται στο περιοδικό Journal of Science and Medicine in Sport.

Για τη μελέτη τους, έβαλαν 110 παιδιά ηλικίας 10 έως 13 ετών να φορούν έναν αισθητήρα που παρακολουθούσε την καθημερινή τους κίνηση κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας. Στη συνέχεια έφεραν τους συμμετέχοντες στο εργαστήριο σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις για να ολοκληρώσουν μια στρεσογόνο εργασία και μια μη στρεσογόνο εργασία ελέγχου. Οι ερευνητές εξέτασαν τη σωματική αντίδραση των παιδιών στο στρες μέσω της συγκέντρωσης της ορμόνης του στρες κορτιζόλης στο σάλιο τους.

Λιγότερη κορτιζόλη στα δραστήρια παιδιά

"Θέλαμε να προσδιορίσουμε αν η σωματική δραστηριότητα κάνει τα παιδιά πιο ανθεκτικά υπό εργαστηριακά ελεγχόμενες συνθήκες", εξηγεί ο διευθυντής του προγράμματος Sebastian Ludyga. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που ασκούνταν περισσότερο από μία ώρα την ημέρα, όπως συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), παρήγαγαν πράγματι λιγότερη κορτιζόλη στο έργο του στρες από ό,τι τα παιδιά που ήταν λιγότερο δραστήρια.

"Τα τακτικά δραστήρια παιδιά φαίνεται να έχουν μειωμένη φυσιολογική αντίδραση στο στρες γενικά", σημειώνει ο Manuel Hanke, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. Ακόμη και στο έργο ελέγχου, το οποίο περιελάμβανε μια άγνωστη κατάσταση, καθιστώντας την ακόμη κάπως ανησυχητική για τους συμμετέχοντες, υπήρχε διαφορά στα επίπεδα κορτιζόλης μεταξύ των περισσότερο και των λιγότερο δραστήριων παιδιών αν και τα συνολικά επίπεδα κορτιζόλης ήταν χαμηλότερα από ό,τι στο έργο άγχους.

Τα επίπεδα των ορμονών του στρες αυξάνονται κατά τη διάρκεια της άσκησης

Μια πιθανή εξήγηση για αυτό το εύρημα θα μπορούσε να είναι ότι τα επίπεδα κορτιζόλης αυξάνονται και κατά τη διάρκεια της άσκησης, λέει ο Sebastian Ludyga. "Όταν τα παιδιά τρέχουν τακτικά, κολυμπούν, σκαρφαλώνουν κ.λπ. ο εγκέφαλος μαθαίνει να συνδέει την αύξηση της κορτιζόλης με κάτι θετικό. Η αντίδραση του οργανισμού έχει πάντα και μια γνωστική συνιστώσα: αυτή η θετική συσχέτιση συμβάλλει στην αποτροπή της αύξησης της συγκέντρωσης της κορτιζόλης σε πολύ υψηλά επίπεδα και σε καταστάσεις εξετάσεων".

Εκτός από την ανάλυση των δειγμάτων σάλιου, οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τις γνωστικές αντιδράσεις στο έργο άγχους καταγράφοντας τα εγκεφαλικά κύματα των συμμετεχόντων μέσω ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (EEG). Η ομάδα σχεδιάζει να αναλύσει αυτά τα δεδομένα στη συνέχεια. "Το στρες μπορεί να επηρεάσει τη σκέψη. Κάποιοι από εμάς το γνωρίζουμε αυτό στην πιο ακραία του μορφή, σαν ένα μπλακ άουτ", εξηγεί ο Hanke. Η ομάδα στοχεύει τώρα να καθορίσει αν η σωματική δραστηριότητα επηρεάζει επίσης αυτές τις γνωστικές επιπτώσεις του στρες.

Μεθοδολογία

Για τη μελέτη τους, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τη δοκιμασία Trier Social Stress Test for Children: οι συμμετέχοντες έπρεπε να διαβάσουν μια ιστορία με ανοιχτό τέλος και στη συνέχεια είχαν πέντε λεπτά για να προετοιμαστούν πριν χρησιμοποιήσουν τις σημειώσεις τους για να πουν το υπόλοιπο της ιστορίας σε μια κριτική επιτροπή. Αυτό που δεν γνώριζαν εκ των προτέρων ήταν ότι ο χρόνος προετοιμασίας ήταν σκόπιμα τόσο σύντομος ώστε να μην είναι επαρκής. Μετά από περίπου ένα λεπτό, οι σημειώσεις τους είχαν ως επί το πλείστον εξαντληθεί, αλλά έπρεπε ακόμα να συμπληρώσουν πέντε λεπτά και να σκεφτούν κάτι αυθόρμητα. Μετά από αυτή την εργασία ακολούθησε μια φαινομενικά απλή αριθμητική εργασία στην οποία ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να μειώσουν επανειλημμένα έναν αριθμό στα υψηλά τριψήφια ψηφία κατά μια ορισμένη τιμή κατά τη διάρκεια πέντε λεπτών. Το άγχος σε αυτό το έργο προκαλείται κυρίως από τα λάθη, τα οποία απαιτούν από τον συμμετέχοντα να ξεκινήσει εκ νέου το έργο από την αρχή. Στο έργο ελέγχου, το οποίο διεξήχθη σε ξεχωριστή περίσταση, τα παιδιά έπρεπε επίσης να διαβάσουν μια ιστορία, αλλά στη συνέχεια συζήτησαν γενικές ερωτήσεις σχετικά με την ιστορία με έναν ερευνητή χωρίς καμία πίεση απόδοσης. Και στις δύο συνεδρίες, οι ερευνητές έλαβαν δείγματα σάλιου σε τακτά χρονικά διαστήματα πριν και μετά τις εργασίες, προκειμένου να μετρήσουν τα επίπεδα κορτιζόλης.

Τα ευρήματα δείχνουν ότι η άσκηση βοηθά επίσης στη διαχείριση των ακαδημαϊκών πιέσεων. Η έρευνα αυτή, με επικεφαλής τους Dr. Manuel Hanke και Dr. Sebastian Ludyga, επικεντρώνεται στην επίδραση της σωματικής δραστηριότητας στα επίπεδα άγχους των παιδιών και δημοσιεύεται στο Journal of Science and Medicine in Sport. Για τη διεξαγωγή της μελέτης, 110 παιδιά φόρεσαν αισθητήρες κίνησης για μια εβδομάδα, στη συνέχεια αξιολογήθηκαν τα επίπεδα άγχους τους μέσω δύο εργασιών και μετρήθηκαν τα επίπεδα κορτιζόλης τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά που ακολουθούσαν τη συνιστώμενη από τον ΠΟΥ σωματική δραστηριότητα άνω της μίας ώρας την ημέρα είχαν μειωμένες αντιδράσεις στρες σε σύγκριση με τα λιγότερο δραστήρια παιδιά. Οι ερευνητές πρότειναν ότι η συνήθης σωματική δραστηριότητα μπορεί να προάγει μια θετική συσχέτιση με τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, προφυλάσσοντας από τα υπερβολικά επίπεδα κορτιζόλης σε στρεσογόνες καταστάσεις. Τέλος, η ερευνητική ομάδα σκοπεύει να διερευνήσει τον αντίκτυπο της σωματικής δραστηριότητας στις γνωστικές επιδράσεις του στρες.